Ο Νίκολας Κέιτζ γεννήθηκε στην Καλιφόρνια στις 7 Ιανουαρίου 1964. Ο πατέρας του Όγκαστ Κόπολα, αδελφός του διάσημου σκηνοθέτη Φράνσις Φορντ Κόπολα, ήταν καθηγητής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο και η μητέρα του χορεύτρια και χορογράφος. Ο Κέιτζ προέρχεται από οικογένεια μια μεγάλη παράδοση στον χώρο του κινηματογράφου και της 7ης τέχνης. Από τα πρώτα βήματα της καριέρας του αποφάσισε να αλλάξει το επίθετο του από Κόπολα σε Κέιτζ για να αποφύγει τον συσχετισμό με τον διάσημο θείο του και να καταφέρει να κάνει καριέρα βασισμένος στις δικές του και μόνο δυνάμεις.

Ο διάσημος ηθοποιός σπούθασε θεατρικές σπουδές στο πανεπιστήμιο του Λος Άντζελες UCLA και πήρε ένα μικρό ρόλο στην ταινία Fast Times At Ridgemont High - Πλακατζήδες Και Μπουμπούκια (1982) με πρωταγωνιστή τον Sean Penn - Σον Πεν. Συνέχισε με μικρές συμμετοχές στις ταινίες του θείου του Φράνσις Φορντ Κόπολα Rumble Fish - Ο Αταίριαστος (1983) και Peggy Sue Got Married - Η Πέγκυ Σου Παντρεύτηκε (1986). Η πρώτη του μεγάλη συμμετοχή σε ταινία ήρθε την επόμενη χρονιά με το Moonstruck - Κάτω Από Τη Λάμψη Του Φεγγαριού (1987) δίπλα στην γνωστή ηθοποιό και τραγουδίστρια Σερ. Ακολούθησαν οι ταινίες Arizona Junior - Αριζόνα Junior (1987) των αδελφών Κοέν και το Wild At Heart - Ατίθαση Καρδιά (1990) του Ντέιβιντ Λιντς. Σημαντικές συμμετοχές του περιλαμβάνουν τις ταινίες Bringing Out The Dead - Σταυροδρόμια Της Ψυχής (2000) του Μάρτιν Σκορτσέζε καθώς και το δραματικό Επαγγελματίες Απατεώνες (2003) του Ρίντλεϊ Σκοτ. Έχει πάρει μέρος σε πολλές ταινίες δράσης όπως στην The Rock - Ο Βράχος (1996) δίπλα στον Σον Κόνερι, Face/Off (1997), Con Air (1997), Gone In Sixty Seconds - Σε 60 Δευτερόλεπτα (2000) δίπλα στην Αντζελίνα Τζολί, National Treasure - Στα Ίχνη Του Χαμένου Θησαυρού (2005) κ.α.

Ο Κέιτζ έχει προταθεί δύο φορές για Όσκαρ Α' αντρικού ρόλου για την ερμηνεία του στην ταινία Leaving Las Vegas - Αφήνοντας Το Λας Βέγκας (1996) όπου υποδυόταν έναν αλκοολικό με τάσεις αυτοκτονίας και στην ταινία Adaptation (2003) όπου υποδυόταν τον σεναριογράφο Τσάρλι Κάουφμαν.

Το 2007 ήταν να παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Ο παλαιστής (2007) του Ντάρεν Αρονόφσκι, ο ρόλος όμως πήγε τελικά στον Μίκυ Ρουρκ.

Ο διάσημος ηθοποιός έχει παντρευτεί τρεις φορές. Την πρώτη φορά με την επίσης ηθοποιό Πατρίσια Άρκετ από το 1995 μέχρι το 2001. Στην συνέχεια παντρεύτηκε με την κόρη του θρύλου της μουσικής Έλβις Πρίσλεϊ, την Λίζα Μαρί Πρίστλεϊ, με την οποία χώρισε το 2004. Από το 2004 μέχρι σήμερα παραμένει παντρεμένος με την Άλις Κιμ, πρώην σερβιτόρα με την οποία έχουν ένα παιδί. Ο Κέιτζ έχει ακόμα έναν γιο (γεννημένο το 1990) από την σχέση του με την Κριστίνα Φούλτον.